Warner Bros dava açmıştı! Kerem Aktürkoğlu ceza alacak mı?

Milli aranın bitmesinin ardından Süper Lig'de 13. haftanın başlaması beklenirken Fenerbahçe'ye ve yıldız futbolcusu Kerem Aktürkoğlu'na şok bir haber geldi.

Dünyaca ünlü film yapım şirketi Warner Bros, gol kutlamalarında Harry Potter sevinci yapan ve film temasını sosyal medyasına taşıyan 27 yaşındaki futbolcuya dava açtı.

Sabah gazetesinin haberine göre; Warner Bros, videolarda kullanılan müzik, animasyon, tema gibi unsurların hiçbir izin alınmadan kullanıldığını ve bunun hem telif hem marka hakkı ihlali olduğunu savundu. Ünlü yapım şirketi., tüm bu unsurların Fikri ve Sinai Haklar Kanunu kapsamında eser sahibinin mali ve manevi haklarını ihlal ettiğini, ayrıca Türk Ticaret Kanunu'na göre haksız rekabet oluşturduğunu belirtti.

Yapım şirketinin bu hareketinin ardından 27 yaşındaki milli futbolcunun herhangi bir ceza alıp almayacağı futbolseverler arasında tartışma konusu oldu. Spor Hukukçusu Avukat Fatih Şaşıoğlu, Ajansspor'a yaptığı açıklamalarda bu durumu değerlendirdi.

"Temel iddia; Futbolcu Kerem Aktürkoğlu’nun gol sevinci ve sosyal medya paylaşımlarında Harry Potter evrenine ait bazı işaretler (karakter göndermeleri, görsel atmosfer, müzik vb.) kullanılması ve bunların Warner Bros’un marka/telif haklarını ihlal etmesi yönündedir. Bu tartışma aslında yeni değil, uluslararası literatürde uzun süredir “gol sevinci, dans, özel jest” gibi sportif kutlamaların telif korumasına konu olup olamayacağı ve ticari anlamda lisanslanabilir hale gelip gelemeyeceği tartışılmaktadır.

Konuyu uzun bir süredir araştıran bir spor hukukçusu olarak özgün nitelik taşıyan, belirli bir koreografiye dayanan kutlamaların teorik olarak telif koruması görebileceğini ancak pratikte sınırların oldukça muğlak olduğunu vurgulayan görüşü benimsemekteyim. Bir diğer makalede ise gol sevinci veya saha içi jestlerin, tescilli bir markanın asli işlevini zedelemediği sürece marka hukuku bakımından her zaman ihlal sayılmayabileceği; bağlam, ticari nitelik ve karıştırılma ihtimalinin belirleyici olduğu belirtilmektedir.

Türk hukuk sisteminde ise; 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 29. maddesi, marka hakkına tecavüz düzenlemesini içermektedir. Bu madde, atıf yaptığı 7. madde ile birlikte okunduğunda, esasen “ticari kullanım” alanını düzenlemektedir. SMK m.7, markanın hangi biçimlerde kullanıldığını sayarken; mal veya ambalaj üzerinde, hizmet sunumunda, ticaret unvanı veya alan adı olarak ya da reklam ve ticari yazışmalarda kullanılmasını esas alıyor. Gol sevinci, jest ve mimik bu tipik kullanım hallerine bire bir oturmuyor.

SMK m.29/1-a ise, markanın 7. maddede sayılan biçimlerde, marka sahibinin izni olmaksızın kullanılmasını tecavüz olarak tanımlar. Yani ilk eşik şudur: Ortada 7. madde anlamında bir “marka kullanımı” var mı? Gol sevinci ve kişisel sosyal medya paylaşımı bu eşiği aşmamaktadır. 29/1-b ve 29/1-c ise taklit, ticari dolaşıma sokma, satış, ithalat, ihracat, ticari amaçla elde bulundurma gibi açıkça ürün/hizmet pazarlamasına ilişkin fiilleri hedefler. Bir futbolcunun mizahi ya da tematik bir gol sevincini, bu maddelerle bağdaştırmak oldukça güçtür. Bir başka önemli nokta da SMK m.19/2’deki sessiz kalma düzenlemesidir. Marka sahibi, belirli bir kullanıma uzun süre ses çıkarmamışsa, daha sonra buna karşı sürebileceği iddialar daralabilir. Özellikle sosyal medyada yıllardır yer verilen binlerce benzer içerik lehe delildir.

Spor hukuku perspektifinden meseleye bakarsak: Bir futbolcunun kendisini veya gol sevincini popüler kültür referanslarıyla süslemesi, günümüz spor endüstrisinin doğrudan parçası haline gelmiş durumdadır. Bu durum, futbolun kitleleri etkileme özelliğinden ileri gelmektedir. Burada hukuki düzenleme ile maddi gerçeklik arasında hassas bir çizgi vardır. Elbette hiçbir sporcu, bir markanın tescilli logosunu alıp izinsiz şekilde ürün satamaz. Ancak bir gol sevinci ya da mizahi bir görsel kurgunun, her durumda “marka hakkına tecavüz” olarak etiketlenmesi, SMK’nın ruhuyla da bağdaşmaz. Üstelik bu tür süreçler, spor kamuoyunda kaçınılmaz olarak çifte standart tartışmalarını besler. Aynı sahnede, aynı derecede bir gönderme başka bir takımın futbolcusu tarafından yapılsa, dosyanın kamuoyu tarafından nasıl değerlendirileceği sorusu, tarafsızlığa ters düşecektir.

Sonuç olarak, somut uyuşmazlıkta mahkemenin önüne gelecek temel soru şudur: Kerem Aktürkoğlu’nun gol sevinci ve paylaşımları, SMK m.7 anlamında bir marka kullanımı mıdır ve m.29 anlamında ticari nitelikli bir tecavüz teşkil eder mi? Kanaatimce bu sorunun yanıtı 'hayır' olacaktır. Bu nedenle yargılamanın Kerem Aktürkoğlu aleyhinde sonuçlanmayacağını, konunun bu şekliyle kapanacağını düşünüyorum."