2020'de futbolu unutun! Bilim insanları...

21. Yüzyılın kabusu olarak ortaya çıkan Koronavirüs, yeryüzündeki tüm sektörleri felce uğratırken, bundan nasibini alan sektörlerden biri de futbol. Uzun soluklu organizasyonların çoğunlukta olduğu ve milyarlarca insanı peşinden sürükleyen futbolun geleceği artık soru işaretleriyle dolu. Ekonomik olarak büyüklü küçüklü tüm kulüplerin, liglerin, konfederasyonların zarar görmesi artık kesin. Bir diğer sorun ise şu ana kadar oynanan yerel ligler ve uluslararası turnuvaların akıbetlerinin ne olacağı. 

Hüseyin Özkök-ANALİZ

Herkesin umudu ligleri bir şekilde sonlandırabilmek. UEFA'nın Euro 2020'yi gelecek yıla ertelemesinin ardından eli rahatlayan ülke ligleri ve federasyonları, el yordamıyla yollarını belirlemeye çalışıyor. İlk erteleme dalgası geldiğinde 3 Nisan tarihini belirleyen birçok lig, salgının gerileme göstermemesi nedeniyle bu tarihi şimdilik nisan sonu mayıs başı olarak belirlemek durumunda. Daha önce Ajansspor'da yaptığım bir diğer analizde uzun süre antrenmansız kalan oyuncuların en az 2-3 haftalık bir hazırlık dönemine ihtiyaçları olacaklarını Teknik Direktör Engin İpekoğlu'nun sözleriyle yansıtmıştım. Dolayısıyla futbolcuların geçireceği idman dönemi de göz önüne alındığında Nisan ayından futbol oynamak çok mümkün değil.

Daha önce İngiltere Liglerini Nisan ayı başına kadar erteleyen İngiltere Futbol Federasyonu ve Premier Lig, Türkiye'de daha maçlar ertelensin mi ertelenmesin mi tartışması sürerken yeni bir açıklama ile verilen aranın 27 Nisana kadar uzatıldığını duyurdu. Yine 3 Nisanda yeniden başlaması gereken Almanya Bundesliga'nın henüz açıklama yapılmasa da belirlenen tarihte başlaması mümkün değil. Orada 30 Marttaki Kulüpler Birliği toplantısında sadece yeni ertelemenin hangi tarihe kadar olacağı konuşularak karara bağlanacak.

Türkiye Futbol Federasyonu liglerin ertelemesini yaşanan büyük tartışmalara, başta yabancılar olmak üzer oyuncuların itirazlarına karşın kendi inisiyatifi ile ertelemeyi başaramadı. Avrupa'da ligler arka arkaya ertelenirken TFF ilk aşamada 26. Hafta maçlarını seyircili oynatma kararı aldı. Ancak TFF yönetimi çok kısa bir sürede devlet tarafından “taca” çıkartıldı. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın tarafından yapılan açıklamada tüm ülke bir anda maçların seyircisiz oynanmasına karar verildiğini öğrendi. Ama alınan karar sonrası tepkiler artarak devam etti. TFF bu tepkilere kayıtsız kalarak inatla 26. Hafta maçlarını seyircisiz oynattı. Bugün hala bu inadın neyi amaçladığını kime ne fayda sağladığını kimse anlamış değil. İşin ilginç yanı TFF Başkanı Nihat Özdemir, inadını oyunculardan, medyadan gelen tepkilere rağmen sürdürdü ve maçların Nisan sonuna kadar seyircisiz oynanacağını ilan etti. Fakat tepkiler sadece futbol için değil diğer bütün spor branşlarından da giderek artınca Spor Bakanı Kasapoğlu başkanlığında yapılan toplantıda nihayet tüm liglerin ertelenme kararı alındı. Ama yine de bir tarih belirtilmedi. Çünkü maalesef en kısa sürede sahaya çıkmayı isteyen kulüpler mevcut. 

(Bu süreci Kenan Başaran'ın Nihat Özdemir ya seçime gitsin veya istifa etsin yazısında ayrıntılarıyla okuyabilirsiniz) Kulüpler Birliği Başkanı Mehmet Sepil, önceki akşam TRT Stadyum Programında Kulüpler Birliği'nde maçların 17 Nisanda tekrar başlaması için oylama yapıldığını ve oy çokluğu ile devam kararı alındığını açıkladı. 17 Nisan için olumlu oy verenler anlaşılan o ki gelişmeleri çok yakın takip etmedikleri gibi futbolcuların antrenman ihtiyaçlarından da pek haberdar değiller. Tek dertleri yeter ki maç oynansın para gelsin. Her halükarda ben bunun kesinlikle mümkün olamayacağını düşünüyorum. Türkiye ligleri, ufukta gözükmüyor ama koşullarda iyileşme salgında duraklama veya gerileme olursa en erken Mayıs ayında başlayabilir. Bu sezonu seyircili tamamlama ihtimali ise bana göre sıfır.

Koronavirüs salgını bizlere bir gerçeği daha gösterdi. Dünyada hiçbir federasyon ve konfederasyon bu tip durumlara hazır değil. Yönetmelik ve talimatnamelerde ortaya çıkan böyle bir durumda liglerin nasıl devam ettirileceği veya ettirilememesi halinde nasıl sonlandırılacağına dair herhangi bir yazılı metin bulunmuyor. Bununla birlikte alınabilecek her türlü karar hukuksuzluk temeline dayandırılarak mahkemeye taşınabilir. Bu Avrupa ülkelerinde böyle. Telefonla görüşlerine başvurduğum Spor Hukukçusu Av. Emin Öztürk'e göre TFF “mücbir sebep” kartını oynayarak ligler hakkında her türlü karar alma yetkisine sahip. Ancak icraatları çok tartışmalı ve futbol dünyasında en ufak bir güven duyulmayan TFF'nin alacağı herhangi bir kararın bir taç atışı için bile kural hatası başvurusu yapan kulüpler tarafından çok büyük tepkiyle karşılanacağını ve tartışmaların Koronavirüs salgının önüne dahi geçeceğini tahmin etmek zor değil.

Avrupa'da bütün ülkeler liglerini bir şekilde ama normal düzende bitirmek istiyor. Bunun için de 30 Hazirana kadar zamanları var. Bu süreyi aşacak her gecikme ise problemleri giderek büyüterek karşımıza çıkartacak. Liglerin daha da gecikmesi belki de sezona devam edilememesi ihtimali ligin statüsünü değiştirme zorunluluğunu ortaya çıkartabilir. Bu durumda da yazılı kuralların olmaması en büyük sorun. En istenmeyen ihtimallerin başında 2019/20 sezonunun bitirilememesi ve 2020/21 sezonun zamanında başlayamaması geliyor. Çünkü ülkelerin Koronavirüs krizini aynı zamanda atlatmaları mümkün olmayacak. Bu da Avrupa'da her zamanki ortak takvimi oluşturmasını çok zorlaştıracak. Eğer 2020/21 sezonunun başlaması gecikirse bu defa Euro 2021'e kadar ligi tamamlama problemi yeniden ortaya çıkacak.

Gelin Avrupa'da konuşulan senaryoların neler olduğuna madde madde bakalım.

-En geç Mayıs ayında yeniden başlayarak hafta sonları Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi hafta arasında lig maçları oynanmasını da içine alacak yoğun bir program.

-Haziran ayında başlanırsa şampiyonluk ve düşme play-off maçlarıyla takımları belirlemek. Ancak bu sistemin adil olmayacağı kesin. Çünkü tamamlanmamış bir sezonda play-off oynamak play-off turuna katılamayacak takımlar için haksızlık.

-Ligin ve kupanın tamamen iptal edilip oynanmamış sayılması. Böylece şampiyon, kupa galibi ve ligden düşen takım olmaması. Alt ligden gelecek iki takımla yeni sezonun 20 takımla oynanması.

-2019/20 ile 2020/21 sezonlarının birleştirilerek devam edilmesi ve takımların içeride ve dışarıda ikişer kez karşılaşarak tek bir şampiyon çıkması. 2019/20 sezonunun puan cetvelinin ise sadece Avrupa kupaları için kullanılması.

-Ligin Dünya Kupası veya Avrupa Şampiyonası formatında tamamlanması. Buna göre dört değişik bölgede belirlenecek şehirlerde arka arkaya maçlar oynayarak ligin tamamlanması. Düşünülen formatta takımların 4 hafta boyunca sadece kendileri için tutulmuş ve dezenfekte edilmiş otellerde kalarak insanlar ile herhangi bir kontağa girmeden dezenfekte edilmiş statlara giderek seyircisiz şekilde maçlarını oynayıp stattan ayrılmaları söz konusu.

-Ligin normal formatında ancak iki günde maç oynayarak 16 günde süratli bir şekilde tamamlanması. Bu da ligin Haziran ayında oynanmasını ve zaman kazanılmasını mümkün kılabilir.

-Ligin yine normal formatında ama İngiliz modelinde olduğu gibi Salı-Çarşamba ve Cumartesi-Pazar oynayarak 1 ayda bitirmek. Bunun için ise Mayıs ortası başlayarak kupa ve Avrupa maçlarıyla birlikte sezonun 30 Haziranda sonlanması mümkün. İngiliz Sunday Telegraph gazetesinin bugün yayınladığı bir habere göreyse Premier Lig bir “Turbo sezon finali” planlıyor. Her şeyin yolunda gitmesi durumunda hedef kalan haftaları 1 Haziran'da yeniden başlayıp 11 Hazirandaki FA Cup finali de dahil sezonu toplam 6 haftada yani temmuz ortasında bitirmek.

UEFA ise henüz kendi turnuvaları ile ilgili bir açıklama yapmış değil. Ancak İsviçre Nyon'da bulunan UEFA merkezinde hararetli bir çalışma yürütülüyor. Ancak bu çalışmaların evden telekonferans ile yapıldığını merkezin aslında bomboş ve sessiz olduğunu belirtelim. Bild am Sonntag gazetesinin bugünkü haberine göre şu anda Avrupa Kupalarının bitirilmesi ile ilgili değişik senaryolar bulunuyor. Başkan Ceferin, bunları 55 üye ülkeye göndermiş durumda. Bütün ihtimallerde tek hedef Şampiyonlar Ligi'ni İstanbul'daki final ile sonlandırmak. Bunlardan uzun süredir dillendirilenlerinden biri hem Şampiyonlar Ligi hem de Avrupa Ligi'nin final şehirlerinde basketbol Final Four'da olduğu gibi oynatarak sonlandırmak. Yani örneğin İstanbul'da 24 ve 25 Haziranda yarı final oynayıp 27 Haziranda finali yapmak. Benzer planlar Avrupa Ligi içinde geçerli.

-14 Nisanda format değişikliği yapmadan 10 hafta sonu ve 9 hafta içi takvimle finale ulaşmak.

-28 Nisanda yine format değiştirmeden ancak çok daha sıkışık bir takvimle 8 hafta sonu ve 7 hafta içi maç programıyla.

-Çeyrek finalden itibaren iki maç yerine tek maçla yola devam edip ev sahibini kura ile belirlemek. (En uygun görülen plan) Bu planların hangisinin en gerçekçi olduğunu belirlemek için ise Premier Lig, Lig 1, Avrupa Kulüpler Birliği ve Avrupa Ligler Birliği'nden oluşturulan bir çalışma grubu oluşturulmuş durumda. UEFA ayrıca Uluslar Ligi ve Dünya Kupası eleme grup maçları takvimini de belirlemek zorunda. Bütün bu senaryolar tamamen Koronavirüs salgınının göstereceği gelişmelere göre uygulamaya koyulabilecek seçenekler.

Tüm bu seçeneklerde ise tek ortak nokta maçların seyircili oynama ihtimalinin sıfır olması. UEFA'nın Euro 2020 tarih değişikliği ve Avrupa kupalarından uğrayacağı zararın ise yüz milyonlarca Euro olacağı tahmin ediliyor.

SONUÇ: Bütün bu planlar yapılsa da bilim insanları bu yıl futbol oynamanın çok zor olacağı görüşünde.