Hakem Atamalarında Algoritma değil ALGI’ritma

Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Mehmet Büyükekşi, haziran ayında 1 yıllığına göreve gelmesinden bu yana icraatlarından çok söylemleriyle adından söz ettiriyor. Söylemleri ise gerçekleştirileceğini duyurduğu, çoğu yeterince düşünülmeden kulüpleri hoş tutmak için kararları alınmış ve hayata geçirilmek istenenler. Büyükekşi sadece 1 yıl için göreve geldiğini unutmuş gözüküyor. 

TFF Başkanı, bazen de masaya sertçe vurarak kulüplere “gözdağı” veriyor. 

Başkan perşembe günü Başkanvekili Murat Ilgaz’ı da yanına alarak MHK Hakem Semineri kapsamında yaptığı konuşmada çeşitli konularda açıklamalar yaptı. Objektif ve şeffaf olduklarını sürekli vurgulayan TFF Başkanı'nın en önemli söylemi ise hakemlerin MHK tarafından değil bir algoritma tarafından atandığını söylemesi.

Bana göre burada bir ALGI’ritma söz konusu. Yani hakemlerin seçiminde insan unsurunun değil teknolojinin karar verdiğinin ve bu konuda kendilerinin sorumlu olmadığının algısının yaratılması. 

Yani özellikle UEFA, FIFA, 5 büyük ligde çok parası olan konfederasyonlar ve federasyonlar bu teknolojiyi bilmiyor imkanları yok ama TFF “evraka” diyerek yeni bir buluşla hakemleri teknolojiye seçtiriyor. Danışman Hugh Dallas acaba bu konuda ne diyor? Yoksa siz bilirsiniz deyip aldığı paraya mı bakıyor. 

Hakemlik insan unsurunun sonuna kadar içinde olduğu bir olgu. İnsanlıktan çıkartılıp bir makinenin içine hapsedilecek bir şey değil. Başka ülkelerde de hakem tartışmaları yaşanıyor. Mesela Premier Lig’de son Chelsea-Tottenham maçı sonrası Thomas Tuchel, maçın hakemi Anthony Taylor’u maçlarımızda görmek istemiyoruz diyecek kadar ileri gitti. Almanya’da Freiburg-Dortmund maçında Dortmund’un son golü bariz şekilde kaleciyi kısıtlayan bir oyuncu olmasına rağmen sayılıp VAR müdahalesi de olmayınca kıyamet koptu.

Ama bu liglerde bundan sonra da hakemler yöneticiler tarafından yine her zamanki kriterlere göre atanmaya devam edecek. ALGIritma devreye girmeyecek. Çünkü her şeyi matematiksel olarak hesaplayan bir sisteme tecrübe ve duygu yükleyemezsiniz. 

Mesela sistem “dinlenmesi” bittikten sonra Yasin Kol’u yine Beşiktaş maçına atadığında kendisini Beşiktaş maçına vere(bile)cek misiniz? 

Diğer sorunlu bir durum da her hafta Salı günleri Murat Ilgaz ve Hugh Dallas’ın beIN Sports ekranlarında hakem kararlarını değerlendireceklerinin açıklanması. TFF’nin şeffaf olduğunu kanıtlama çabalarından biri olarak görüyorum bu gereksiz olayı. Zaten çok sayıda hakem programı tarafından programlarda “parçalara” ayrılan hakemleri bir de TFF kendi eleştirecek. Neden? Şeffafız ya. Bu konuyla ilgili acaba hakemlerin görüşü alınıp, kendilerini nasıl hissedebilecekleri soruldu mu? Yoksa “ben yaptım oldu” durumu mu söz konusu? 

MHK Başkanı’nın, başkanvekilinin veya VAR koordinatörünün çok tartışmalı bir pozisyonla ilgili çıkıp açıklama yapıp hatayı kabul etmesi diğer ülkelerde de görülüyor. Hatta Almanya’da hakemler maç sonrasında çok tartışılan bazı kararlar sonrası verdikleri kararın nedenini açıklıyorlar “şu nedenle verdim veya yanlış değerlendirmişim” diyorlar. Peki TV şovu acaba hangi ülkede var?

Ama her hafta böyle bir “şovun” yapılması bana göre TFF’nin en gereksiz işlerinden biri olur. Bunun sakıncaları zamanla ortaya çıkacak ve bundan vazgeçilecektir kanaatindeyim. 
Bu bağlamda hemen aklıma bir soru geliyor.

MHK danışmanı Hugh Dallas, bu TV şovu için ekstradan para alacak mı? Alacaksa ne kadar alacak? Danışmanlık görüşmelerinde bir TV şovu yapılacağından bahsedildiğini pek sanmıyorum.

Şeffaflık demişken şunu da belirtmeden geçemeyeceğim. MHK Başkanvekili Murat Ilgaz "geçen hafta 18 maçta iki düzeltme yapıldı" derken düzeltmelerin birini (Zajc'ın sayılmayan golü) teknik olarak doğruymuş gibi sundu. Ilgaz açıklamasında "golü atan oyuncunun atak başlangıç anında elle kontrol ettiği ve gol attığı pozisyondu. Tespit edildi, VAR'da düzeltildi" dedi. 

Oysa gol hakem monitöre gitmeden top ikinci kez Zajc'ın koluna çarpıp doğrudan kaleye girdiği için (beIN Sports Trio programında net şekilde kanıtlandı) futbol oyun kurallarında açıkça belirtildiği üzere VAR tarafından derhal iptal edilmeliydi. Böylece 3.44 dakika zaman kaybı yaşanmayacak ve maç anında kaldığı yerden devam edecekti. Bu zaten minimum müdahale maksimum fayda tezine de aykırı bir durumdu. 

Bariz bir VAR uygulama hatası söz konusu olan bir durumda bunu teknik olarak doğruymuş gibi sunup yanında bir de şeffaflıktan söz etmek çok problemli bir durum bana göre.  TFF'nin yaptıkları bu sezon da çok ses getirecek gibi.