Beşiktaş-Pendikspor Maçı Tekrar Edilir Mi? Kural Hatası Var Mı?

Trendyol Süper Lig’in ikinci haftasında oynanan Beşiktaş-Pendikspor karşılaşmasında Beşiktaş’ın korner atışı sonrasında Omar Colley’in kafa vuruşu ile bulduğu golün iptalinin tartışmaları sürüyor. 

Karşılaşmada görev yapan iki yardımcı hakemden biri olan Ogün Kamacı, Masuaku’nun sol köşe gönderinden sol ayağının içi ile kullandığı kornerde top henüz havadayken bayrağını kaldırmış ve bu bayrağın ardından Colley’in kafa vuruşunda top Pendikspor kalesine girmişti.  

IFAB’ın hazırladığı VAR protokolüne göre hakem düdüğünü, yardımcı hakem ise bayrağını net bir gol tehlikesinin olduğu durumlarda kendi inisiyatifleri ile geciktirebilme yetkisine sahip. Futbol Oyun Kuralları kitapçığında da yer verilen VAR protokolünde ilgili bölüm şu şekilde yer almakta;

• Bayrağın/düdüğün geciktirilmesine ancak bir oyuncu gol atmak üzere iken veya rakibin ceza alanı içine/ceza alanına doğru, koşu yolunun açık olduğu çok net atak durumlarında izin verilebilir. 
• Eğer bir yardımcı hakem ihlal için bayrağı geciktirirse, hücum eden takımın bir gol atması, penaltı vuruşu, serbest vuruş, köşe vuruşu ya da taç atışı kazanması ya da ilk atak sonlandıktan sonra topun kontrolünü tutması durumunda, bayrağını kaldırmalıdır; diğer tüm durumlarda yardımcı hakem oyunun gerekliliklerine göre bayrağını kaldırıp kaldırmaması gerektiğine karar vermelidir.

Anlaşılacağı üzere protokol hakemlerden gördükleri ihlali hemen tespit etmeleri gerektiğini ancak bazı durumlarda inisiyatif kullanarak düdüğü veya bayrağı geciktirme yetkileri olduğunu söylüyor. Yani protokol geciktirmeyi bir kural olarak emretmiyor sadece hakemlerin kendi algıları ile böyle bir durumda kararlarını geciktirme yetkileri olduğunu söylüyor. 

Beşiktaş-Pendikspor karşılaşmasının görüntülerine göre Yardımcı Hakem Ogün Kamacı tam hizada duruyor ve kendinden çok emin bir şekilde topun kale çizgisini geçtikten sonra içeriye döndüğü kararını vererek bayrağını top Colley’in kafasına gelmeden kaldırıyor. Yani bir diğer deyişle protokolün kendisine verdiği “geciktirme” yetkisini kullanmıyor ve oyun kuralları çerçevesinde gördüğünden emin olduğu ihlali anında tespit ediyor. 

Burada yardımcı hakemin, doğru veya yanlış, kurallara uymadığı gibi bir durum söz konusu değil. Çünkü hakem bayrağını futbol oyun kurallarının emrettiği şekilde kendine göre doğru kaldırıyor. 

Ancak diyelim hakem bayrağı geciktirdi ve top Colley’in kafa vuruşu sonrasında kaleye girdikten sonra bayrak kaldırdı. Bu defa VAR kendi yetkisi çerçevesinde dereye girecek ancak topun dışarıdan içeri kavis aldığını eldeki görüntülerle ispat edemeyeceği için gol yine yardımcı hakemin kararıyla iptal olacaktı. 

Pazar günkü maçta golün verilmesi, sadece hakemin hiç bayrak kaldırmadan ortaya koşarak golü onaylamış olmasıyla mümkün olabilirdi.

Kısaca yapılan uygulamada futbol oyun kurallarını ihlal eden hiçbir hakem hatası yok. Yalnızca VAR teknolojisi kullanılan bir maçta verilen yetkiyi kullanmama durumu var. Bu tip bir durum için maç tekrarı asla söz konusu olamaz. Çünkü VAR Protokolünde maçın geçerliği maddesi bunu açıkça belirtmekte.

Prensip olarak, aşağıdaki durumlarda maç geçersiz sayılmaz;

• VAR teknolojisinin arızalanması (gol çizgisi teknolojisinde olduğu gibi) 
• VAR’ın dahil olduğu yanlış karar (çünkü VAR bir maç görevlisidir) 
• Bir olayı incelememe kararı 
• İncelenemeyen durumların/kararların incelenmesi

Diğer yandan işin kamera boyutuna gelirsek. Dünyada hiçbir futbol organizasyonunda kale çizgisine konan kameralar topun kale çizgisini geçip geçmediğini tespit için koyulmuyor. Burada amaç topun gol çizgisini geçip geçmediğini tespit etmek. Yayıncı kuruluşlar kale çizgisinden özellikle daha iyi görüntü elde edebilmek için kale çizgisini tamamen görüntü içine almıyorlar. Bu konuda MHK’yi veya yayıncı kuruluşu suçlamanın bence bir anlamı yok. Gol Çizgisi Teknolojisi kullanılan ülkelerde teknoloji, olmayan ülkelerde ise VAR topun çizgiyi geçip geçmediğini tespit ediyor.