Home Office Scouting!

Hüseyin Özkök

2020 yılı başında dünyaya yayılmaya başlayan ve Türkiye’de ilk resmi vakaların mart ayında görüldüğü Covid-19 salgını, hayatın her alanında insanları etkilemeyi sürdürüyor. Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak ilan edilen salgının en çok etkilediği sektörlerden biri de spor, özellikle de futbol.

İlk dönemde bilinmezliklerin çok fazla olması nedeniyle durdurulan müsabakalar, daha sonra hazırlanan hijyen önlemleri ile yeniden ama seyircisiz olarak başladı. Futbolda 2019/20 sezonu bir şekilde tamamlandıktan sonra, ekim ayında 2020/21 sezonu start aldı. Tabii yine çoğunlukla seyircisiz. Bazı ülkelerde vaka sayılarına göre limitli sayıda seyirci denemeleri yapılsa da futbol ve diğer takım sporlarının seyircilerinin daha uzun bir süre tam kapasite ile sahalardan uzak kalacağını kabullenmek durumundayız.

Futbol sektöründe Covid-19 salgınından etkilenen bir başka meslek grubu da scoutlar. Günümüz futbolunun bana göre olmazsa olmaz bireyleri. Normalde, ister bir kulüpte veya bir şirkette çalışsın ister kendi adına çalışsın, dünyadaki bütün scoutlar yılın tamamını dünyanın dört bir yanına seyahat edip oyuncu, antrenör veya rakip izleyerek geçirip yaptıkları seyahatlerle binlerce km yol kat ederler

Bazı günler tek bir şehirde ama bazen de başka şehirlerde stattan stada koşarak ellerinde not defterleri ve dürbünleri bir günde birkaç maç izlerler. Amaç, yeni yetenekler keşfetmek veya bazı bilinen isimleri izleyerek daha fazla fikir edinmek, belki de son kararı vermektir. Tabi seyrettikleri oyuncunun başka kulüpler tarafından henüz keşfedilmediğini umarak. Ama bunu mutlak surette yerinde yani tribünden, sahayı yukarıdan görecek şekilde izleyerek yaparlar.

Normal bir zamanda olsaydık ara transferin yaklaştığı şu günlerde muhtemelen binlerce scout dünyaya dağılmış bol bol maç izliyor olacaktı. Ancak pandeminin aylardır dünyadaki seyahat trafiğini etkilemiş olması, ülkelere giriş çıkışlarda yaşanması muhtemel sorunlar, maçların çoğunlukla seyircisiz oynanması (scoutlar maçları bilet alıp izler), karantinalar, testler, bütün bunlar scoutları artık birçok meslekte olduğu gibi ‘Home Office’ yani evden çalışmaya mecbur etti. Scouting pandemi döneminde bambaşka bir şekle büründü.

Diğer yandan kulüplerin yaşadığı gelir kaybı ve doğal olarak transfer bütçelerinde kesintiye gitmeleri scout’ların da gelir kaybına uğramalarına neden oldu. Scout’lar artık seyahat etmeden daha az sayıda oyuncuyu TV canlı yayınları ve videolardan izlemeye çalışırken futbolcuların toplanan performans verileri de onlar için çok daha fazla önem kazanmaya başladı.

Fortuna Düsseldorf’un kısa süre öncesine kadar scouting departmanı sorumlusu olan şu anda da yönetimde yer alan Uwe Klein, bu dönemde video scouting’in artık daha fazla önem kazandığını ve oyuncu arayışlarının bu bağlamda planlanması gerektiğini belirtirken veri scouting’inin de öneminin altını çiziyor.

Tabii ki kulüpler daha önce de hem video hem de toplanan veriler üzerinden oyuncu değerlendirmeleri yapmaktaydı. Ancak oyuncunun özellikle canlı olarak izlenmesi scouting’in en önemli unsuruydu. Bu yeni dönemde artık video tekniklerini ve veri toplamayı daha da ileri seviyeye götürüp, oyuncu hakkında mümkün olduğunca çok fikir sahibi olmaya çalışmak söz konusu.

Bu konuda Almanya’da çalışan scoutlar oldukça şanslı. Bundesliga tarafından oluşturulan ve çok sayıda ayrıntıyı içeren bilgi bankası, yüksek çözünürlüklü kameralarla kayda alınan maçlar ve oyuncular hakkında her türlü bilgiyi en ufak ayrıntısına kadar scout’lara ve tabii ki kulüplerin teknik departmanlarına sunuyor. Örneğin; oyuncu kaç pas yaptı, bunların kaçı yerine ulaştı, oyuncu ne kadar mesafe kat etti ve özellikle de oyun bir başka bölgede cereyan ederken oyuncu o anda ne yapıyordu. Bu soruların cevaplarını elde edilen verilerde bulmak mümkün.

Almanya’daki Köln Spor Akademisi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Daniel Memmert socutların pandemi döneminde çok daha fazla video incelemesi yaptığını ve bilgi bankasında normalin çok üzerinde bir süre zaman geçirdikleirni söylüyor. Memmert’e göre pandemi scouting’i temelinden sarsmış durumda. Hoffenheim kulübünde 15 yıl analist olarak görev yapan Memmert, bununlar birlikte yeni tip scouting’in teoride seyahat masrafı, zaman açısından çok daha ekonomik hale geldiğini de ifade ediyor. Ancak Almanya ve dünyada yeteri sayıda kulübün bu imkanlara sahip olmadığının da altını önemle çiziyor. Çünkü bu verilere başka kaynaklar üzerinden ulaşmak bayağı pahalıya mal olabiliyor.

Teknolojinin her geçen gün daha fazla gelişmesi ve veri biriktirme konusunda yepyeni algoritmaların devreye girmesi kulüplere ve scoutlara mutlaka çok daha fazla imkanlar sunacak. Doğal olarak bu olanaklardan fazlasıyla yararlanılmaya devam edilecek. Ancak bunların hiçbiri oyuncuyu canlı izlemenin verdiği o “işte bu” hissini bana göre veremeyecek. Ayrıca scouting’in yalnızca oyuncunun sahadaki performansını incelemenin çok ötesinde bir kavram olduğunu unutmamak gerekiyor. Bugün artık oyuncular sadece sahadaki performansları ile değil saha dışında davranış ve karakterleri, nasıl bir yaşam sürdükleri, olaylar karşısında verdikleri tepkilerle de değerlendirmeye tabi tutulmakta. Dolayısıyla pandemi dönemi geride kaldığında belki eskiye nazaran daha fazla video ve veri scouting’i kullanılsa da soutlar tribünlerdeki yerlerini almaya devam edeceklerdir.