FIFA-UEFA ilişkilerinde FIFA Kongresi sonrası yeni kriz

UEFA’nın FIFA Konseyi’nde yer alan üyeleri, Paraguay'ın başkenti Asunción'da geçen hafta düzenlenen FIFA Kongresi'nde verilen ilk kahve molasının ardından kongreyi terk ederek organize bir protesto gerçekleştirdi. Protesto sonucu, kürsüde kurulan geniş masada birçok koltuk boş kaldı.

Olay, FIFA Başkanı Gianni Infantino'nun, ABD Başkanı Donald Trump ile gerçekleştirdiği bir Orta Doğu seyahatinden Paraguay'a geç dönmesi nedeniyle yüzlerce delegeyi ve Paraguay Devlet Başkanı'nı üç saatten fazla bekletmesinin ardından yaşandı.

UEFA, protesto eyleminin gerekçesini yaptığı bir açıklamayla duyurdu. Açıklamada, Infantino'nun "özel siyasi çıkarlarını takip etmek amacıyla" kongre programını değiştirdiği belirtildi.

Paraguay'daki FIFA Kongresi, UEFA ile Gianni Infantino yönetimindeki FIFA arasındaki ilişkilerde yeni bir dip nokta olarak kayıtlara geçti. Geçmişte de benzer gerginliklerin yaşandığı iki kurum arasındaki güç mücadelesi yaşanan son olayla bir kez daha gün yüzüne çıktı.

Alman Sportschau sitesinden Chaled Nehar’ın derlemesine göre FIFA ile UEFA arasında geçmişte yaşanan olaylar şu şekilde özetlenebilir.

FIFA skandalları ve Sepp Blatter'in istifasının ardından, o dönemin UEFA Başkanı Michel Platini, FIFA başkanlığı için en güçlü adaydı. Ancak daha sonra, Blatter'in FIFA'sından 2011 yılında Platini'ye danışmanlık hizmetleri için gecikmiş bir ödeme olduğu iddia edilen iki milyon İsviçre Frangı tutarında bir ödeme yapıldığı ortaya çıktı. Hem Blatter hem de Platini futboldan men edildi.

Bunun üzerine, Platini'nin UEFA'daki eski genel sekreteri olan Infantino, FIFA başkanlığı için adaylığını koydu. Platini daha sonra Infantino'yu, kendisi başkan olabilmek için bu ödemeyi yetkililere bildirmekle suçladı. Infantino bu iddiaları reddetti ve hakkında açılan soruşturma kapatıldı.

Blatter ve Platini aleyhindeki dava, Infantino'nun Platini yerine FIFA'nın başına seçilmesinden dokuz yıl sonra, ancak bu yılın Mart ayında bir İsviçre temyiz mahkemesinde beraatla sonuçlandı. Infantino, 2016'dan beri FIFA başkanı. Bu süreçte UEFA'dan bazı çalışanları da beraberinde FIFA'ya götürdü. Bu durum o kadar çok rahatsızlığa yol açtı ki, her iki kurum da karşılıklı olarak personel transfer etmeme konusunda anlaşmak zorunda kaldı.

FIFA, Video Yardımcı Hakem (VAR) uygulamasının hayata geçirilmesinde öncü bir rol üstlendi. Futbol kurallarını belirleyen merci olan Uluslararası Futbol Birliği Kurulu'nda (IFAB) FIFA, en fazla söz hakkına sahip kurum konumunda bulunuyor.

Ancak UEFA, VAR konusunda uzun bir süre ayak diredi. UEFA Başkanı Aleksander Çeferin, konuya defalarca şüpheyle yaklaştığını dile getirse de, genel gidişat karşısında direncinden vazgeçmek zorunda kaldı. IFAB içerisinde UEFA'nın sürekli FIFA'nın istediklerinin tam tersini talep etmesi veya bunun tam tersinin yaşanması, iki kurum arasındaki anlaşmazlığı sık sık gözler önüne seriyor.

Infantino, ABD, Çin ve Suudi Arabistan'dan bir grup yatırımcıyla 25 milyar dolarlık bir anlaşmayı yapmaya çalışırken yeni turnuvaların kapsamlı tasarımını yatırımcılara bırakmak istiyordu. Ancak Infantino, FIFA Konseyi'ne bunun tam olarak nasıl olacağını ve yatırımcıların kim olduğunu açıklamak istemedi; çünkü gizliliği kalmasını istiyordu. Öneri reddedildi ve bu durum UEFA ile ilişkilerin ciddi şekilde soğumasına yol açtı.

Erkekler Dünya Kupası, FIFA'nın adeta nakit üreten sağmal ineğidir. Dünya çapındaki yönetim kurulu, uzun yıllar boyunca neredeyse sadece bu turnuvanın sponsorluk, bilet ve TV haklarından elde ettiği gelirlerle kendisini finanse etti. Bu durum Infantino’nun aklına bir “cin fikir” gelmesine neden oldu. Dünya Kupası neden iki yılda bir oynanmasın? Infantino'nun tam da bunu soracak birine ihtiyacı vardı. Suudi Arabistan Futbol Federasyonu, 2021 Kongresi'nde Dünya Kupası'nın iki yılda bir yapılıp yapılmayacağına ilişkin fizibilite çalışması talebinde bulunup bu çalışmayı gerçekleştirmek üzere onay aldı. FIFA, FIFA Gelişim Direktörü Arsene Wenger ve Sami Khedira gibi "FIFA Efsaneleri"nin iki yıllık döngünün faydalarını anlattığı medya etkinlikleri düzenledi. Bu planı engellemek için elinden geleni yapan ise UEFA ve Başkan Aleksandr Ceferin oldu. Güney Amerika federasyonları ile birlikte boykot tehdidinde bulunarak, sonunda bu plandan vazge.mek zorunda kalan Infantino'nun isteklerine karşı muhalefet oluşturdular.

Katar'daki Dünya Kupası öncesinde bazı güçlü Avrupa fedrasyonları, "One Love" kaptanlık bandını insan haklarını desteklemek amacıyla kullanmayı uygun gördüler. Öte yandan bu, Dünya Kupası'na ev sahipliği yapan ve ciddi insan hakları ihlallerinin belgelendiği Katar'a yönelik açık bir eleştiriydi.

UEFA protestoyu desteklemedi; ancak en önemli üyelerinden bazıları destek verdi. Almanya, İngiltere, Hollanda, Belçika, İsviçre, Galler ve Danimarka federasyonları, medyada etkili olabilmek için One Love bandının kullanılacağını duyurdular. Ancak daha sonra Infantino'nun FIFA'sı, turnuva kurallarını gerekçe göstererek sarı kart gibi "sportif sonuçlar" vereceği tehdidinde bulundu. Hatta işi daha da ileri götürerek puan silmeye kadar gidebileceği imasında da bulundu. Bu durum protestocu federasyonların pes etmesine yetti ve FIFA'nın öngördüğü kaptanlık bandını takmak zorunda kaldılar.

İki yıllık Dünya Kupası planını hayata geçiremeyen Infantino, FIFA için para üretmenin başka bir yolunu buldu. Kulüpler Dünya Kupası'nın genişletilmesi ve yeniden tasarlanması. Bu projeyi FIFA Genel Kurulu’na kabul ettiren FIFA Başkanı, 2025 yazında ABD'de artık 32 takımla oynayacak yeni Kulüpler Dünya Kupası organizasyonunu bekliyor. UEFA'nın takvim yoğunluğu nedeniyle başta karşı çıkmasına rağmen Infantino istediğini yüksek gelir vaadiyle kabul ettirdi.

UEFA, Kulüpler Dünya Kupası'na karşı herhangi bir işlem yapmadı ve bu defa FIFA Konseyi'nin tüm kararlarını destekledi. Sebebi ise basit: Avrupa'nın önde gelen kulüplerinin turnuvadan elde edecekleri önemli gelirler. Çünkü onların Avrupa Süper Lig’e karşı mücadelesinde yanında olmasına ihtiyacı var. Ceferin yeni turnuvayı bu nedenle istemeyerek de olsa kabul etti ve Nisan ayında şu açıklamayı yaptı: "Kulüpler Dünya Kupası gerçekleşiyor ve bu kadar. Avrupa'daki kulüpler turnuvayı istiyordu."

Avrupa'nın FIFA Kongresi'ndeki protestosu ve Infantino'nun kamuoyu önünde cezalandırılması, çatışmayı şimdi bir sonraki aşamaya taşıdı. Infantino'nun mevcut görev süresi 2027'de sona erecek ve ardından yeniden seçime girmesi gerekecek.